Sve beogradske mostove početkom Drugog svetskog rata minirala i srušila naša vojska

Tri prva beogradska mosta imala su istu sudbinu kao Beograd. Rušeni su mnogo puta, da bi se potom ipak dizali sa dna Save i Dunava u susret nekom novom gradu.

Staru železnički most podignut je 1884. godine, kao prvi koji je opkoračio Savu. Rušen je i podizan odmah na početku Prvog svetskog rata, pa onda i na njegovom završetku. Istu sudbinu doživeo je još jednom, tokom Aprilskog rata kada ga je Vojska Kraljevine Jugoslavije survala na dno Save, obnovili su na Nemci, da bi ga, opet, oni srušili tokom povlačenja, a nova jugoslovenska vlast obnovila posle rata.

Most viteškog kralja Aleksandra bio je prvi drumski most otvoren 1934. godine, a na njegovim temeljima danas stoji most koji zovemo Brankovim. I ovu građevinu ruši naša vojska posle bombardovanja, u noći između 10. i 11. aprila 1944. godine, i nikada više mu nije vraćen prvobitni oblik.

Najzad, Most kralja Petra, koji danas poznajemo kao Pančevački, takođe je srušen na početku Drugog svetskog rata, a imao je istu sudbinu kao i Železnički. Pošto su ga okupatori osposobili, opet su ga srušili tokom povlačenja, tako da mu je današnji izgled podarila posleratna vlast.

Rimljani nas „očekuju“ od Trga republike duž celog Bulevara kralja Aleksandra...

Mnogi stanovnici današnjih centralnih gradskih oblasti nalaze se na – rimskom groblju. 
Obična šetnja centralnim gradskim ulicama uvodi nas u prostor nekadašnjeg Singidunuma. Prolazimo Beogradskom tvrđavom, preko parka na Kalemegdanu, Akademskog parka i Trga republike, kroz Bulevar kralja Aleksandra... I celim putem nas „nadgledaju“ Rimljani koji su ovde živeli od prvog veka nove ere.

Kada su došli prvo su napravili vojno utvrđenje – kastrum, a potom počinje formiranje urbanog, civilnog naselja koje opstaje do petog veka kada ga Huni uništavaju. Singidunum se postepeno širio, pa arheolozi danas prepoznaju tri najveće gradske nekropole. Jugoistočna se širi od Trga republike, gde je sve počelo, i prostire se sa obe strane današnjeg Bulevara kralja Aleksandra, sve do Vukovog spomenika. Najintenzivnije sahranjivanje bilo je od Trga Nikole Pašić, preko Pionirskog parka do Krunske ulice i Bulevara, i sa leve i sa desne strane puta. Sa istočne strane, nekropola je dopirala do Ulice majke Jevrosime.

Samo u Kosovskoj ulici ugledni arheolog Zavoda za zaštitu spomenika kultgure grada Beograda Zoran Simić locira više od stotinu rimskih grobova.
Druga, severoistočna nekropola nalazila se na dunavskoj padini, od Ulice braće Jugovića do Dorćola. Na uglu Brankove i Pop Lukine nalazilo se treće rimsko groblje, i prostiralo se od Brankove ka Zelenom vencu.

Šta bismo sve mogli da zateknemo na dnu beogradskih reka kada bi, ne daj bože, presušile

Mnogo će vode proteći Dunavom i Savom pre nego što konačno saznamo šta se sve nalazi na njihovom dnu. 
Izvesno je da su nekada ovde tonule još rimske lađe. Ipak, najveća srednjevekovna bitka na Dunavu odigrala se još u srednjem veku za vreme opsade Turaka pod Mehmedom Drugim. Tri turske galije potopljene su sa celom posadom, četiri su pale u ruke pobednika, a ostale, izrešetane mecima spasile su se bekstvom. Sultan je procenio da ni tamo nisu bezbedne pa je odlučio da ih spali kako ne bi pale neprijateljima u ruke.

Uz velike tragedije, treba se setiti početka Drugog svetskog rata, jer su svi Beograđani bili svedoci kako tonu sve lađe kojima je raspologala Vojska Kraljevine Jugoslavije. Tokom prvih dana Aprilskog rata naša ratna mornarica odlučila je da potopi sve svoje brodove, uz levu obalu Save, neposredno pre ušća. Čudna je bila sudbina tih lađa, jer su mnoge bile izvađene još tokom rata od nemačke okupacione vojske, dok su neki brodovi izvučeni sa dna tek kada su konačno prestale ratne operacije.

Sa druge strane, i posle rata nemar i javašluk su u nekim prilikama "umeli da dođu po svoje", pa je najupečatljivija sudbina broda "Kosovo", parnog tegljača na točak napravljenog još u Regensburgu 1915. godine. Sada je izvrnut i potopljen u rečni mulj na levoj obali Save, 13 kilometara udaljen od ušća prema Ostružnici.
Mnoge brodove su neumoljivi rečni mulj i nanosi definitivno ukopali duboko u rečno dno, ostavljajući ih tamo odakle više nikada neće videti svetlost dana. Ovo je sećanje samo na neke od njih. A tamo su silne šajke, barke, dereglije, ratni brodovi, ostaci pontonskih mostova...

Samo jednom je izvor usahnuo, početkom Prvog svetskog rata, da bi voda potekla pred kraj vojnog sukoba, nagoveštavajući bolja vremena

O čudotvornom izvoru na kojem se danas nalazi hram posvećen Svetoj Petki, pored bedema Beogradske tvrđave, od davnina postoje predanja ali i precizne beleške hroničara koji podsećaju da su Srbi uvek bili puni poštovanja prema vodi koja ovde izvire i koju su smatrali isceljujućom. Za vreme tuđinskih vlasti ovim prostorom, postojali su periodi kada im vekovima nije bilo dozvoljeno da priđu izvoru, ali je poštovanje prema svetoj vodi ogromnom silinom prenošeno sa kolena na koleno.

Na mestu današnje crkve ranije je bila drugačija građevina, čiji nacrt imamo zahvaljujući velikoj zahvalnosti Luke Mladenovića poznatog predratnog ilustratora koji je ovde ozdravio.
Mošti svetiteljke koja je odvajkada bila posebno poštovana u Beogradu prvobitno su se nalazile u Hramu Uspenija Presvete Bogorodice. To je bio najvažniji srpski saborni pravoslavni hram koji se nalazio na padini između Donjeg i Gornjeg grada.

Turci su prognali značajan deo Srba iz Beograda posle Sulejmanovog osvajanja 1521. godine, pa su mošti Svete Petke prvo završile u Carigradu, da bi se danas nalazile u rumunskom gradu Jaši.
U Beogradu se čuva jedan deo njene ruke.
Čudotvorni samo jednom je presušio. Bilo je to početkom Prvog svetskog rata i ondašnji Beograđani doživeli su taj događaj kao vrho loš znak.

Nažalost, tako je i bilo, pa su usledile godine užasnog stradanja i povlačenja srpske vojske preko Albanije ka Krfu, dok je stanovništvo koje je ostalo u domovini takođe grdno postradalo. 
Voda je opet potekla na dan Svetog Onisima, 28. februara 1918. godine. Bio je to jasan nagoveštaj da će zlopaćenje pod Austrougarima najzad proći.